Kiến trúc hiện đại ngày nay, xưa nhưng không cũ

Là một trong 3 phong cách kiến trúc chủ đạo, kiến trúc hiện đại mang vẻ đẹp đặc trưng và cho đến nay vẫn có mức độ ảnh hưởng đến nền kiến trúc thế giới. Với những đặc trưng về phong cách, vật liệu…, kiến trúc hiện đại thực sự vẫn khiến nhiều người, đặc biệt là kiến trúc sư khao khát và mong muốn chinh phục.

Để bạn có một cái nhìn đầy đủ và toàn diện hơn về phong cách kiến trúc hiện đại, những nội dung chủ đạo trong bài viết này sẽ xoay nội dung về kiến trúc hiện đại tại Việt Nam cũng như trên thế giới.

1. Cái nhìn chung về phong cách kiến trúc hiện đại

Trải qua hơn 100 năm khởi phát, kiến trúc hiện đại (Modernism) vẫn là chủ đề được bàn tán sôi nổi. Nhưng mọi người đều thống nhất rằng trào lưu hiện đại của thế kỉ XX đã được thay thế bằng trao lưu Hậu hiện đại (Postmodernism).

Dẫu vậy, phong cách kiến trúc này vẫn để lại nhiều ấn tượng mạnh mẽ với vô vàn công trình tiêu biểu. Kiến trúc hiện đại chủ trương không trang trí rườm rà hay quá cách điệu. Vật liệu sử dụng cũng trở nên hiện đại như kính, bê tông, thép,…khác biệt so với trường phái cổ điển, tân cổ điển ở thời kì trước.

Những đặc trưng của trường phái kiến trúc hiện đại được thể hiện một cách rõ ràng:

– Tập trung vào hình khối, mảng miếng kiến trúc rõ ràng, ấn tượng.

Biệt thự Savoye, KTS Le Corbusier, 1928-1931 (Ảnh: 1928 Paul Kozlowski)

Nếu khối kiến trúc cổ điển chủ yếu nghiêng về các dạng hình tròn, oval, uốn cong,…thì hình khối kiến trúc hiện đại đã trở nên đơn giản hơn. Mọi đường nét, chi tiết, hình khối đều theo một thể giản đơn nhưng lại rất tinh tế. Ưu điểm của lối kiến trúc mang phong cách hiện đại là loại bỏ các chi tiết kiến trúc rườm rà, phức tạp.

Các khối kiến trúc kết hợp với nhau toát lên sự mạnh mẽ, khỏe khoắn và chắc chắn cho tổng thể công trình. Các dạng hình học thường thấy ở những công trình thuộc kiến trúc hiện đại là hình lập phương, dạng gấp khúc, thẳng đứng, vuông, chữ nhật…. tạo nên sự phá cách. Lối kiến trúc hiện đại thể hiện sự độc đáo và tư duy không gian táo bạo.

– Về phương thức tổ chức, bố cục không gian kiến trúc sử dụng

Các công trình mang phong cách kiến trúc hiện đại luôn hướng đến việc xây dựng và phát triển dây truyền công năng sao cho hợp lý.

Ở kiến trúc cổ điển, chủ yếu tập trung vào các chi tiết kiến trúc mà ít nhắc đến nhiều về công năng sử dụng. Trong khi đó, ở các công trình mang phong cách kiến trúc hiện đại, dây chuyền công năng lại được đề cao. Theo đó, mọi không gian, bố cục giao thoa… đều được đề cập và thể hiện rõ ràng trong thiết kế.

Khu căn hộ Centre Street ở San Diego, hoàn thành: 2010, KTS Lloyd Russell, ảnh: David Hay

Mặt bằng tổ chức công năng không tuân thủ theo bất cứ nguyên tắc đối xứng nào trong cách thiết kế công năng truyền thống. Đặc trưng này thể hiện rất rõ ràng trong các công trình dân dụng, nơi mặt bằng công năng thể hiện sự logic, tích hợp nhiều tiện ích hơn cho không gian sống hiện đại.

– Màu sắc trong kiến trúc hiện đại

Gam màu trắng và vàng cho thiết kế vốn ở các trường phái kiến trúc cổ điển xưa cũ chủ yếu vận dụng. Từ những gam màu đó mà sử dụng với mức độ màu sắc khác nhau, lâu dần khiến cho cổ điển trở nên nhàm chán và đi theo lối mòn.

Vì thế, với trường phát kiến trúc hiện đại, màu sắc rất được chú trọng trong thiết kế. Màu sắc là bất kỳ màu nào trong tự nhiên, tuy nhiên, một tông màu làm chủ đạo sẽ được lựa chọn, thường sẽ là những mảng màu nổi bật sự đặc trưng về đường nét và hình khối. Đôi khi, các tông màu đậm, mang sắc thái ấn tượng cũng được sử dụng một cách đầy khéo léo cho thiết kế kiến trúc hiện đại để tăng phần độc đáo.

Bảo tàng nghệ thuật quốc gia / KTS I.M. Pei, Washington D.C., hoàn thành: 1978 (nguồn: Archdaily)

Sự kết hợp hài hòa giữa hình khối, vật liệu và ánh sáng còn có thể tạo ra màu sắc trong kiến trúc hiện đại. Đặc biệt, ở nhiều công trình kiến trúc hiện đại, người ta không dùng sơn tường, mà chủ yếu sử dụng ngoại thất, đó có thể là hệ thống vật liệu kính, gạch ốp tường, hoặc các vật liệu hiện đại khác để vừa làm nên màu sắc tự nhiên vừa hoàn thiện cho thiết kế nội thất.

– Ánh sáng trong kiến trúc hiện đại

Kiến trúc hiện đại mang đặc trưng ánh sáng vô cùng ấn tượng. Trường phái kiến trúc này đề cao yếu tố ánh sáng trong thiết kế. Bên cạnh ánh sáng tự nhiên, ánh sáng nhân tạo cũng được áp dụng một cách đầy tinh tế trong các công trình mang phong cách kiến trúc hiện đại.

Hệ thống ánh sáng tận dụng tối đa nguồn sáng tự nhiên thông qua mở cửa sổ, cửa chính và các mảng miếng, hình khối không gian tiếp xúc trực tiếp với thiên nhiên mang đến vẻ đẹp tráng lệ cho công trình.

Cửa sổ rộng là một trong những nguyên tắc đặc trưng khi thiết kế kiến trúc hiện đại nhằm tăng diện tích tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên của công trình một cách rõ ràng nhất.

Nhà quốc hội Bangladesh, KTS Louis Kahn và Muzharul Islam, 1961-1982 (nguồn: https://ift.tt/WJGOSh)

– Kiến trúc hiện đại đề cao tính kết nối với không gian bên ngoài

Sự kết nối với không gian kiến trúc bên ngoài là một trong những đặc trưng dễ nhận ra nhất với trường phái này. Kiến trúc hiện đại cho thấy tính mở được các kiến trúc sư áp dụng cho nhiều công trình với mong muốn kết nối với không gian bên ngoài

Kiến trúc hiện đại với cảnh quan bên ngoài luôn có mối liên hệ. Ví dụ các vách ngăn làm bằng kính, hoặc loại bỏ luôn các tường ngăn chia không gian, tạo điều kiện cho ánh sáng đi vào công trình một cách tự nhiên.

Ngoài ra những yêu cầu về sự kết nối nhịp nhàng giữa chế độ chiếu sáng tự nhiên với chế độ chiếu sáng nhân tạo cũng khiến cho công năng sử dụng trở nên hiệu quả hơn, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho người sử dụng.

– Cây xanh tự nhiên là thứ không thể thiếu trong kiến trúc hiện đại

Các công trình kiến trúc hiện đại có sự góp mặt của nhiều cây xanh – yếu tố tự nhiên làm nên đặc trưng phong cách cho kiến trúc hiện đại. Sự xuất hiện của cây xanh trong các công trình đi theo lối kiến trúc hiện đại là minh chứng rõ ràng nhất về mong muốn kết nối với thiên nhiên của con người thời điểm này.

2. Kiến trúc hiện đại tại Việt Nam

Đầu thế kỉ XX, kiến trúc hiện đại Việt Nam được ra đời, thời điểm khi các kiến trúc sư Pháp đến Việt Nam và mang theo phong cách kiến trúc hiện đại quốc tế, kiến trúc Pháp du nhập vào nước ta.

Tuy nhiên nếu xét về mốc thời gian chính thức về sự ra đời của kiểu kiến trúc đặc biệt này thì phải nói đến năm 1925 khi trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương thành lập. Bởi vì có lịch sử ra đời như thế nên phong cách kiến trúc hiện đại Việt Nam là sự kết tinh kiến trúc truyền thống văn hóa trong nước cùng với nét văn minh tiên tiến của kiến trúc quốc tế.

Song song với sự phát triển và hội nhập kinh tế, cũng như sự nổi dậy mạnh mẽ của công nghệ hiện đại cùng với kỹ thuật đòi hỏi các công trình cũng phải thay đổi để phù hợp với thời đại. Chính vì vậy trường phái kiến trúc hiện đại đã rất nhanh được người dân và kiến trúc sư Việt Nam đón nhận, và ngày càng trở nên phổ biến cũng như được ưa chuộng hơn bao giờ hết.

Dinh Độc Lập là một trong những tòa nhà mang kiến trúc hiện đại

Hơn nữa kiểu kiến trúc hiện đại Việt Nam, mọi người còn đoán rằng sẽ còn nắm chắc vị thế hàng đầu của mình trong thời gian tới. Chúng ta có thể thấy kiến trúc hiện đại Việt Nam xuất hiện ở khắp các công trình lớn nhỏ trên cả nước, kể cả những công trình quan trọng và thiết yếu của quốc gia chẳng hạn như các tòa nhà Quốc hội của chính phủ, những trung tâm hội nghị, bảo tàng hiện nay cũng dễ dàng có thể thấy dáng dấp của phong cách kiến trúc hiện đại. Điều này vừa toát lên sự văn minh vừa giữ được sự lịch thiệp và chuyên nghiệp.

Nhưng có lẽ, lối kiến trúc hiện đại được sử dụng nhiều nhất ở các công trình nhà ở, căn hộ hay các khu chung cư, tòa nhà cao tầng với phong cách chủ đạo là đơn giản hóa các chi tiết nhưng vẫn đảm bảo các yếu tố về công năng, đồng thời tạo mang đến sự tiện nghi cho gia chủ.

Bài viết Kiến trúc hiện đại ngày nay, xưa nhưng không cũ đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Đăng Quang Arch.